19. YÜZYILIN ORTASI – 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA AZERBAYCAN`DA DİNİ DURUM VE KADIN DÜŞÜNÜRLER: TAHİRE KURRETÜL-AYN VE HATİÇE ALİBEYOVA ÖRNEĞİ
Özet Görüntüleme: 94
/ 
PDF İndirme: 100
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7472446Özet
19. yüzyılın ortaları ve 20. yüzyılın başlarında Kuzey Azerbaycan Rusya işğalinde idi. Güney Azerbaycan ise Kaçar İran`ı tabiiliğinde idi. Azerbaycan`da genelde İslam dini hakim olsa da, Babiler ve farklı din mensupları da ülkede aktif idiler. Azerbaycan`da dini durumun gelişmesinde kadınlar özel bir rol oynadılar. Buna Güney Azerbaycan'da Tahire Kurretül-ayn ve Kuzey Azerbaycan'da Khadija Alibeyova örneklerini verebiliriz. Tahire Hanım eserlerinde kadın haklarını savunmuş, dini hurafelere karşı mücadele etmiştir. Bu nedenle gerici din adamları onun ölümü için fetva yayınlamışlardır. Hatiçe Alibeyova, Işık dergisini çıkarmıştır. kadın haklarını, dini ve dünyevi bilimleri incelemeyi desteklemiş ve hurafelere karşı savaşmıştır. Onların eserlerinin incelenmesi, Azerbaycan kadınlarının dini durumun gelişmesindeki rolünün incelenmesi hem açısından hem de kadın hakları mücadelesinin araştırılması ve tanıtılması açısından da önemlidir.
Referanslar
Ağaoğlu Ə. İran və inqilabı. Bakı: Şərq-Qərb, 2009.
Ağayev Ə. İslama görə və İslamda qadın. Tiflis 1901.
Axund M.R. “Təbrik”. İşıq, Sayı 2 (1911), s. 3-6.
Axundov M.F. Bədii və fəlsəfi əsərləri. Bakı: Yazıçı, 1987.
Cabbarov F. H. Z. Tağıyevin qız məktəbinin tarixindən. Bakı: Ziya, 2011.
Cəfərov A. Bəhai Dini Azərbaycanda. Bakı: Təhsil, 2004.
Cəfərzadə Ə. Azərbaycan Qadın Şairlər Antologiyası. Bakı: Avrasiya Press, 2005.
Çayqıraqlı H. “Bacılarıma bir neçə söz”. İşıq, Sayı 4 (1911), s. 6.
Esslemont C.E. Bəhaullah və Yeni Era. Bakı: Bəha nəşriyyat, 2003.
Əlibəyova X. “İzhari-haqq”. İşıq, Sayı 31 (1911), s. 2.
Fığlalı E.R., Şimşek R. Bahailik ve el-Kitabu`l-Akdes (Türkçe çeviri), E-Makâlât Mezhep Araştırmaları, III/2 (2010), s.7-144.
Hüseynov H. Azərbaycanda XIX əsr ictimai və fəlsəfi fikir tarixindən. Bakı: Şərq-Qərb, 2007.
Qasımova A. XX əsrin əvvəllərində Şimali Azərbaycan mətbuatında qadın problemləri (1901-1917). Bakı: Adiloğlu, 2010, s. 154.
Qayıbov H. “İşıq`a hədiyyə”. İşıq, Sayı 9 (1912), s. 2-3.
Köse E.N. “Azerbaycan’ın İlk Kadın Gazetesi Işık (1911-1912)’dan Haricî Haberler: Türk-İtalyan (Trablusgarp) Savaşı”. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, Vol. 5, No. 1 (Bahar/Spring 2020), 241-266.
Marufi M. Tahire. Sivas: Baha yay., 1998.
Məmmədquluzadə C. “İranda hürriyyət”. Molla Nəsrəddin, C.1. Bakı: Azərnəşr, 1996.
Mövlazadə A.H.M.H. “Fəziləti-elm”. Şərqi-Rus, Sayı 2 (1903), s. 1-2.
Nebil M.Z. Nebil Tarihi. İstanbul: Baha yay., 2001.
Nəbizadə M. “Bir alimə qızın sual eylədiyi məsələ”. İşıq, Sayı 8 (1912), s. 3.
Şamçızadə Ə.R. “Cəhrəçi xalaya cavab”. Molla Nəsrəddin, Sayı 29 (1906), s. 6.
Uyar M. İran`da modernleşme ve din adamları. İstanbul: Emre yay., 2008.
Vəlixanlı V., Tahirzadə N., Cabbarov F., Məmmədov M. Hacı Zeynəl Abidin Tağıyev, İstanbul, 2010.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Türk Dünyası Kadın Araştırmaları dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
