ÜNİVERSİTEDE ÇALIŞAN KADIN AKADEMİSYENLERİN YAŞADIĞI SORUNLARA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Özet

Kadın haklarının etkisi ve dünyadaki çeşitli gelişmelerle kadınlar yıllar içerisinde artan sayılarıyla bilimsel üretim alanlarında daha fazla yer edinmeye başlamışlardır. YÖK'ün verilerine göre, ülkemizde 2020'de 81 bin 661 olan kadın akademisyen sayısı, 2021'de 2 bin 199 kişi olarak artıp 83 bin 860'a yükselmiştir. Bununla birlikte kadın akademisyenlerin oranı %46 olmuştur. Yine Yükseköğretimde kadın yönetici oranı (rektör, dekan, bölüm başkanı, yüksek okul müdürü) AB ülkelerinde yüzde 23,7 iken Türkiye’de yüzde 28’dir ve Yükseköğretimde kadın araştırmacı oranı AB ülkelerinde yüzde 42,3, Türkiye’de yüzde 43,2 olarak saptanmıştır (https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2022/turk-akademisinde-kadinlar-daha-da-gucleniyor.aspx). Ancak, akademinin diğer pek çok alana göre daha yüksek oranlarda kadın istihdamına yer verdiği bir gerçek olsa da bu durum kadın akademisyenlerin sorun yaşamadığı ve akademideki karar mekanizmalarına kadınların daha çok katıldığı anlamına gelmemektedir. Nitekim, Şentürk (2015)’e göre üniversitelerde bazı bölümlerde akademi dışında çalışmak daha yüksek gelir getireceğinden bu tür bölümlerde akademisyen olarak çalışmak erkekler için cazip olmamaktadır. Bunun için de  akademide bu tür bölümlerde kadınlara daha çok yer açılmaktadır. Aslında çalışma hayatında kadınların karşılaştıkları birçok problemle kadın akademisyenlerde karşılaşmaktadır. Bu nedenle kadın akademisyenlerin yaşadığı sorunların belirlenmesi ve bunlara yönelik çözümlerin geliştirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.  Yukarıdakilerden hareketle bu araştırmanın amacı “Üniversitede çalışan kadın akademisyenlerin yaşadığı sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini belirlemektir”. Çalışma nitel araştırma olarak planlanmış olup araştırmanın çalışma grubunu 5 farklı ilde bulunan devlet üniversitelerinde görev yapan 10 kadın akademisyen oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan bir görüş formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma sonunda kadın akademisyenlerin ailesiyle, çalıştığı ortamda meslektaşlarıyla, çevresiyle ilgili birçok sorun yaşadığı ve bu gruplar tarafından çeşitli psikolojik baskılara maruz kaldığı tespit edilmiştir.