TIFLÎ HİKÂYELERİNDEKİ KADIN TİPLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Özet Görüntüleme: 46 / PDF İndirme: 22
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14027874Anahtar Kelimeler:
Anahtar Kelimeler: Aşk Cinsiyet Rolleri, Kadın, Tıflî Hikâyeleri, Toplumsal Cinsiyet.Özet
Tıflî hikâyeleri, halkın yaşayış tarzını, gelenek göreneklerini, örf ve adetlerini, giyim kuşamını, kadın erkek ilişkilerini, çeşitli meslekleri, çağının insanının günlük hayatını, eğlence kültürünü ve düşünce tarzını realist bir bakış açısıyla ele alan anlatılardır.
Halk hikâyeleri, bir toplumun kültürel mirasının önemli bir parçasıdır ve genellikle toplumsal normlar, değerler ve ilişkiler hakkında derin öngörüler sunmaktadır. Tıflî hikâyelerin de toplumsal değerler ve normlar hakkında önemli ipuçları sunduğu görülmektedir. Aşk, bu hikâyelerin sıkça işlediği temalardan biridir. Tıflî hikâyelerinde aşk temasına baktığımızda da toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında bu hikâyelerin cinsiyet rolleriyle sıkı bir ilişki içinde olduğu görülmektedir. Bu hikâyeler belirli toplumsal normlarını, cinsiyet rollerini, o dönemin toplumundaki cinsiyet beklentilerini ve algılarını yansıtmaktadır. Dolayısıyla Tıflî hikâyeleri, toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl işlendiğini ve aşk gibi temaların nasıl bu rollerle etkileşime girdiğini gösteren önemli bir kaynaktır.
Toplumsal cinsiyet rolleri, bir toplumun belirli cinsiyetlere atadığı ve o cinsiyetin nasıl davranması gerektiğini, hangi rolleri üstlenmesi gerektiğini belirleyen kültürel ve sosyal normlardır. Bu roller, geleneksel olarak erkeklik ve kadınlık gibi belirli cinsiyet kimliklerine dayanmaktadır ve toplumun beklentileri tarafından şekillenmektedir. Anlatılardaki kadın karakterlerin toplumsal cinsiyet rolleri üzerindeki etkilerini ve sonuçlarını anlamak için bu hikâyelerdeki kadın karakterlerin incelenmesi büyük bir önem arz etmektedir.
Bu çalışmada Hikâyet, Tıflî Efendi Hikâyesi, Hikâye-i Tayyarzade, Hançerli Hanım Hikâyesi, İki Biraderler Hikâyesi ve Letâ’ifname adlı Tıflî hikâyelerindeki kadın tipleri incelenecektir. Nitel araştırma yönteminin bir deseni olan epistemolojik bir bakış açısıyla Tıflî hikâyelerinde tespit edilen kadın tiplerinin toplumsal cinsiyet rolleri üzerindeki etkileri ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Referanslar
Akçadağ, Vijdan. Realist İstanbul Hikâyeleri. Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Cinsel Kimlik: Biyolojik Cinsiyet, Cinsel Yönelim ve Toplumsal Cinsiyet Nedir?” Evrim Ağacı, 2019. Erişim 01 Ekim 2024. Erişim Adresi: Cinsel Kimlik: Biyolojik Cinsiyet, Cinsel Yönelim ve Toplumsal Cinsiyet Nedir? - Evrim Ağacı (evrimagaci.org)
Boratav, Pertev Naili. Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2018.
Boratav, Pertev Naili. Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1946
Butler, Judith. “Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri”. Cogito: Feminizm, 58 (2009), 73-91.
Dökmen Zehra Y. Toplumsal Cinsiyet -Sosyal Psikolojik Açıklamalar-, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2009.
Evin, Ahmet Ö. Türk Romanının Kökenleri ve Gelişimi. çev. Osman Akınhay, İstanbul: Agora Kitaplığı, 2004.
Evrim, Sevim. Şahsiyet Alanında Psikososyolojik Bir Kavram Olarak Rol Sorununa Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1972.
Kavruk, Hasan. Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikâyeler. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1998.
Kaylı Şaşman, Derya.Kadın Bedeni ve Özgürleçme. İzmir: İlya Yayınevi, 2013.
Koçu, Reşad Ekrem. Kızlarağıısının Piçi. İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2002.
Köprülü, Fuad. “Meddahlar”, Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999, 361-412.
Köprülü, Fuad . “Tıfli Ahmed Çelebi”, İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 1211 (1974), 234-35.
Latif ,Özge Baruönü-Kargış, Özlem İngün. “Sosyal Medya Reklamları Üzerinden Kadının Toplumdaki Konumlandırılmasına İlişkin Bir İçerik Analizi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) 5/10 (2018), 114-134.
Nutku, Özdemir. Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1997.
Ökten, Şevket. “Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Toplumsal Cinsiyet Düzeni.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/8 (2009), 303-312.
Öztürk, Ali. Türk Anonim Edebiyatı. İstanbul: Bayrak Yayıncılık, 1986.
Pehlivan, Pelin Vargel. “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kuramsal Yaklaşımlar: Bir Literatür Taraması”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/31 (2017), 497-521.
Sakaoğlu, Saim. “Hançerli Hanım Hikâyesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3 (1957), 547.
Sakaoğlu, Saim . “Tayyarzade Hikâyesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 7 (1957), 229-30.
Sakaoğlu, Saim. “Cevri Çelebi Hikâyesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2 (1968): 422-23.
Saraç, Simge. “Toplumsal Cinsiyet”. Toplumsal Cinsiyet Yansımaları. der. Lerzan Gültekin. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları, 2013.
Sayers, David Selim. Tıfli Hikâyelerinin Türsel Gelişimi İstanbul: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
Sayers, David Selim. Tıfli Hikâyeleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013.
Şeker Aziz. “Feminist Edebiyat Eleştirisi Bağlamında Edebi Metinlerde Kadın Gerçekliği”. Söylem Filoloji Dergisi, 4/2 (2019), 347-359.
Şeker, Aziz. Türk Romanında Toplumsal Cinsiyet Açısından Kadın Temsillerine Yönelik Sosyolojik Bir Çözümleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10/54 (2017), 641-652.
Tan, Mine. Kadın: Ekonomik Yaşamı ve Eğitimi, Ankara: Türkiye İş Bankası, 1979
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Türk Dünyası Kadın Araştırmaları dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.