NERİMAN NERİMANOV’UN HAYATI ve KADINA BAKIŞI


Özet Görüntüleme: 49 / PDF İndirme: 28

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14027805%20

Anahtar Kelimeler:

Neriman Nerimanov, Azerbaycan, Kadın ve Özgürlüğü, Eşitlik, Eğitim.

Özet

Azerbaycan’ın ilk cumhurbaşkanı olan Neriman Nerimanov, aynı zamanda toplumun daha ileri taşınması için mücadele vermiş, devrimci bir idealistti. Sadece yaşadığı Azerbaycan’a değil, Türk dünyasına, özellikle de Türkiye Cumhuriyeti’ne destekleri olmuş, sıkı bir Türk milliyetçisiydi. Türkiye’nin Azerbaycan ve Rusya ile *ilişkilerin arttırılmasında, zor savaş döneminde Türkiye’ye destekler vermekte öne çıkan bir isim olmuştur. İnsanlığın gelişimi onun en büyük yaşam amacı olarak dünyasına yerleşmiştir. Bunun için, eserlerinde toplumun durumuna ayna tutarak insanları bilinçlendirmiş ve sorunlara çözüm yolları aramıştır. Özellikle, kadının toplumda hak ettiği konuma getirilmesi ile toplumun gelişeceği inancı onda hâkim olmuştur. Nerimanov’un yaşadığı dönemde tüm Türkistan bölgesinde olduğu gibi Azerbaycan’da da kadının toplumsal alandan dışlanması söz konusu olmuştur.  Nerimanov’a göre, bunun temel nedeni eğitimsiz toplum yapısı, dinin din adamları tarafından kendi çıkarlarına göre yorumlanması, kadına eşitlikçi bir çerçevede değil, cinsiyetine göre biçilen ve onu erkeğin gerisinde bırakacak roller verilmesiydi. Nerimanov kendi hayatında da sosyalizmin ilkelerini benimseniş bir devrimciydi. Onun kadına yönelik hedefleri daha çok sosyalizmin çerçevesinde şekillenmiş ve bu ilkeler doğrultusunda da hayata geçirilmeye çalışılmıştır. Yazdığı eserlerinde kadınların yaşadığı sorunlara sıklıkla değinen Nerimanov, sorun ve sorunun çözümünü bu eserlerdeki ana karakterler üzerinden giderek topluma gösterme çabası içinde olmuştur. Yaşadığı dönemin sosyolojik yapısı kadının köleleştirildiği, tüm dünyasının evlilik ile şekillendiği, toplum tarafından geri plana atıldığı bir özellikteydi. Nerimanov’a göre çözümün bizzat kadının kendisi tarafından yapacağı mücadele içinde onun eğitim ve iş hayatına dahil edilmesi ile çözüleceği fikrini savunmuştur.

 

 

Referanslar

Əhmət, Dilqəm. “Nargin Adasından Qaçırılan Türk Əsirlər Zığ Burnuna Qədər Üzərək...". Türküstan (8-14 Şubat 2022).

Əhmədov, Hüseyn. “Nəriman Nərimanov, Azərbaycan Xalqının Unudulmaz Oğlu”. Xalq Qazeti. Erişim 25 Mayıs 2024. https://old.xalqqazeti.com/az/news/education/570

Əhmədov, Hüseyn. Seçilmiş Pedaqoji Əsərləri, (Nəriman Nərimanov. Həyatı, Fəaliyyəti Pedaqoji və Tibbi Fikirləri). VI. Cilt, Bakı, 2006.

Akın, Ümit. “Azerbaycan Tiyatrosu Üzerine Bir İnceleme: Geçmişten Sovyet Dönemine Kadar”. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi Yıl: 11 17/38 (Haziran 2021) 5586-5630. Dergi Park. Erişim 21 Nisan 2024. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1136671

Akalın, Cüneyt. “Kafkasya’da Bir Bolşevik: Neriman Nerimanov”. Halk Sahnesi Oyuncuları. Erişim 10 Nisan 2024. http://www.halksahnesi.org/2020/12/22/kafkasyada-bir-bolsevik-neriman-nerimanov-cuneyt-akalin/

Aydemir, Şevket Süreyya. Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi Kitapevi, 15. Basım, Kasım 2004.

Birinci Doğu Halkları Kurultayı, Bakü 1920 (Belgeler). İstanbul: Kaynak Yayınları, 3. Basım, 1999.

Buran, Ahmet. “Sovyetler Birliği ve Repressiya”. Türk Dünyasında Repressiya. ed. İbrahim Dilek. 11-45. Ankara: YTB Yayınları: 33, Diaspora ve Göç Tarihi Serisi: 11. 1. Baskı, Haziran 2023. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler Ve Akraba Topluluklar Başkanlığı. Erişim 29.09.2024. https://dkp.blob.core.windows.net/dkp-dergi-flippage/2023Turk%20Dunyasinda%20Repressiya.pdf

Doğan, Hilal. “Şefika Gaspırallı’nın Alem-i Nisvan Dergisi Üzerine Bir İnceleme ve Sistematik İndeks”. Külliye 1/1 (2020), 103-125. Erişim 22 Mayıs 2024. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1025763

Fakir, Cem. Esaret Günlüğü Belgeseli - 9. Bölüm / Nargin Adası (Official Video). 2012, 16.20-17.30.

Gəncəli (Məmmədov), Sabir. “Nəriman Nərimanov Və Milli Azadlıq Uğrunda Mübarizədə Azərbaycan Qadınları”. Respublika. Sayı: 200 (13 Eylül 2019), 6-8.

Hüseynova, Ləman. “Nəriman Nərimanovun ‘Sosializm Və Qadın Azadlığı’ Əsəri Qadın Siyasətini Əks Etdirən Mənbə Kimi”. Tarix, İnsan və Cəmiyyət 2/35 (2022), 61-70.

Kurban, Vefa. Neriman Nerimanov ve Türkiye Politikası. ed. Hasan Mert, Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı İnşa Olunan Tesislerin Birleşik Müdürlüğü, “Azerperba” Bilimsel Araştırma Proje Enstitüsü, 2012.

Morkoç, Ayvaz. “20. Yüzyıl Başlarında Azerbaycan Edebiyatına Yansıyan Kadın Hukuksuzluğu”. Journal of Social and Humanities Sciences Research 4/14 (2017), 1628-1637.

Nerimanov, Neriman. Bahadır ve Sona. Çev. Yurtseven Şen. İstanbul: Zengin Yayıncılık, 2019.

Okutan, M. Çağatay. “Sosyalizm”. TUBİTAK. Erişim 29. Mayıs 2024. https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/sosyalizm#:~:text=%C3%96zel%20m%C3%BClkiyetin%20ve%20s%C4%B1n%C4%B1flar%C4%B1n%20olmad%C4%B1%C4%9F%C4%B1,ya%20da%20payla%C5%9Fmak%20anlam%C4%B1na%20gelmektedir

Özdemir, Burcu. Sovyetler Birliği’nde Komünist Kadın Hareketleri (1919-1930). İstanbul: Yordam Kitap: 397, 1. Basım, Temmuz 2021.

Öztürk, Yaşar. “Azerbaycan Türkiye Kardeşliği Mustafa Kemal, Nerimanov ve Abilov”. Anıtkabir Dergisi Yıl:23 Sayı: 90 Temmuz 2023, 34-42.

Rüstəmova, Afaq. “Nəriman Nərimanovun Publisistikasında Milli Məsələ”. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutu. Erişim 22 Nisan 2024. https://philosophy.edu.az/index.php?newsid=933

Rzalı, Rəsmiyyə. “Nəriman Nərimanov - Alovlu Vətənpərvər, Böyük Türk Təəssübkeşi”. 525-ci Qəzet. Erişim 22 Nisan 2024. https://www.anl.az/down/meqale/525/2015/aprel/431738.htm

Sadak, Ramin. Kısa Azerbaycan Tarihi. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 1. Baskı, Mayıs 2022.

Sönmez, Cevdetcan. “Kadınların Seçme ve Seçilme Hakları İçin Verdikleri Mücadeleler”. Dergice. Erişim 21 Temmuz 2024. https://dergice.com/kadinlarin-secme-ve-secilme-haklari-icin-verdikleri-mucadeleler/#close

Türkiye Diyanet Vakfı. İslam Ansiklopedisi. 11. Cilt, 462. Erişim 29.09.2024. https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/11/C11004293.pdf

İndir

Yayınlanmış

2024-11-03

Nasıl Atıf Yapılır

GÜNEY, D. (2024). NERİMAN NERİMANOV’UN HAYATI ve KADINA BAKIŞI . Türk Dünyası Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(5), 31–40. https://doi.org/10.5281/zenodo.14027805