DOĞU TÜRKİSTAN’DA UYGUR KADINLARINA KARŞI YAPILAN İNSAN HAKLARI İHLALLERİ ÜZERİNE

Özet

Totaliter rejimler genellikle bireylerin özgürlüklerini sınırlar ve insan haklarına yönelik ciddi ihlallerle ilişkilidir. Bu tür rejimler, genellikle sansür, siyasi baskı, keyfi tutuklamalar, işkence ve diğer insan hakları ihlallerini içeren otoriter kontrol mekanizmalarını benimser. Totaliter rejime sahip olan Çin Halk Cumhuriyeti, 2014’te başlattığı “Aşırılığa ve Terörizme Karşı Sert Mücadele Politikası” ile Doğu Türkistan’da baskıcı önlemler almıştır. Bu Politika, terörle mücadele adı altında sert güvenlikleştirme politikalarını içerir. Çin devleti, Doğu Türkistan’da işgalden beri yürütülen Çinlileştirme, entegrasyon ve asimilasyon çabalarını daha da arttırmıştır. Politika, yüksek teknoloji ve sıkı denetimle desteklenerek bölgede baskı, keyfi tutuklamalar, kültürel asimilasyon ve insan hakları ihlallerini hızlandırmıştır. Bunun yanı sıra 2017 yılından itibaren uygulamaya konulan toplama kampları da yeni bir asimilasyon aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Gözetim ve kontrol mekanizmalarının sertleşmesi, güvenlik birimlerinin artması, iletişim araçlarının sürekli denetlenmesi ve elde edilen verilerin keyfi şekilde suç kanıtı olarak kullanılması gibi uygulamalar bölgede dramatik bir şekilde artan insan hakları ihlallerine neden olmuştur.  Bu politikadan en çok etkilenenlerin başında Doğu Türkistanlı kadınlar gelir. Çin hükümeti, Doğu Türkistan’da Uygur kadınlarına yönelik yeni güvenlik ve terör politikalarıyla sürekli gözetlenen, disipline edilen ve itaatkâr bir kadın kimliği inşa etmeye hedef almaktadır. Bu politika, Uygur kadınlarının özgün kimliklerini ve varoluşlarını yok sayarak, makbul ve uysal vatandaşlar oluşturma amacı gütmektedir. Uygur kadınlarının kimliklerini yeniden şekillendirme çabaları, kadınların inanç, düşünce ve cinsel özgürlüklerini baskılamakta ve temel insan haklarını ihlal etmektedir. Bu süreç, insanların insanca yaşamasının teminatı olan hakları gasp etmekte ve bölgedeki kadınları disipline etmeye yönelik şiddet mekanizmalarını içermektedir.

Bu çalışmada Doğu Türkistan’daki Uygur kadınlarının karşılaştığı insan hakları ihlallerinin nedenleri, insan hakları ihlallerinin süreçleri ve tezahürleri ile dünya kamuoyunun bu ihlallere sergileyen tutumları üzerinde kısaca durulacaktır.