DÖRT GÖKTÜRK KAĞANI ile EVLENEN YI CHENG PRENSES (义成公主 YI CHENG GONGZHU) ve TÜRK-ÇİN İLİŞKİLERİNDE ROLÜ


Özet Görüntüleme: 1049 / PDF İndirme: 128

Yazarlar

  • Selma Başkan Erciyes Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10850423

Anahtar Kelimeler:

Göktürk Devleti, Sui Hanedanlığı, Yi Cheng Prenses.

Özet

599-630 yılları arasındaki Göktürk-Çin ilişkileri, her iki taraf için de sürekli değişen ittifak ve siyasi mücadelelerle dolu bir dönemdir. Bu dönemde, Çin Sui Hanedanlığı çatısı altında güçlü iken Göktürk Devleti ise iç çekişmelerin yanı sıra Çin'in müdahaleleri ile Doğu ve Batı Göktürkler olarak ayrılmıştır. Yaşanan iktidar ve ittifak mücadelelerinde başvurulan en önemli stratejilerden biri de “Heqin Politikası” olmuştur. Heqin politikası, devletlerin bu dönemde komşu devletlerle ilişkilerini dengede tutmak, güç kazanmak veya komşu devletteki iç karışıklığı fırsata çevirme amacıyla başvurulan evlilik anlaşmasıdır. Bu nedenle siyasi ilişkiler bu süreçte heqin politikasının bir parçası olan Sui prensesi Prenses Yi Cheng’ın evlilikleri üzerinden ele alınmıştır. Prenses Yi Cheng, Göktürk topraklarına ilk olarak Tuli Kağan’a gelin olarak gönderilmiş ve ardından üç Göktürk kağanıyla da levirat evliliği yapmıştır. İkinci evliliğini Shibi Kağan ile yapmış ve bu süreçte Sui Hanedanlığı lehine hareket etmiştir. Sui Hanedanlığında çıkan isyanların ardından Doğu Göktürk kağanı Shibi Kağan’ın askeri destek talebinde bulunan isyancılardan Li Yüan’i desteklemesi üzerine Sui Hanedanlığı yıkılmış, Tang Hanedanlığı kurulmuştur. Prenses Yi Cheng ise İl Kağan ile evliyken Tang Hanedanlığı tarafından yapılan saldırıda öldürülmüştür. Hayatı boyunca devleti adına gönderildiği Göktürk topraklarında kendi soyundan Sui Hanedanlığını ortadan kaldıran Tang Hanedanlığı tarafından öldürülmesi Göktürk-Çin arasındaki ilişkide ne denli etkili olduğunun da ispatıdır.

 

Referanslar

Altın, Kader- Kömürcü, Elif. “Türk Tarihinde Görülen Siyasi Evliliklere Bir Örnek: Levirat”. Turkish Studies Social Sciences 16/6 (2021), 2157-2170.

https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.52154

Chavannes, Edouard. Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri, Çeviren Mustafa Koç, İstanbul: Selenge Yayınlar, 2007.

Chinghua, Tang. The Ruler& Guide: China’s Greatest Emperor and His Timeless Dillon, Michael (ed.). Encyclopedia of Chinese History. Londra: Routledge, 2016.

Eberhard, Wolfram. Çin Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2019.

Erkoç, Hayrettin İhsan. ‘Batı Göktürk Kağanlığı’nın Kuruluşu’. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 1 (2016): 43-72.

Erkoç, Hayrettin İhsan. “General Li Jing’in Askeri Düşüncesi ve Doğu Göktürk Kağanlığı’nın Çöküşü”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2015.

Gan Zhao, Lin幹著, 林. Tu Jue Shi 突厥史 (Göktürk Tarihi). Hohhot: Nei Menggu Renmin Chuban She内蒙古人民出版社, 1988.

Hassan, Ümit. Osmanlı Devletine Kadar Türkler. İstanbul: Cem Yayınevi, 1989.

Hung, Hing Ming. Li Shi Min, Founding the Tang Dynasty: The Strategies that Made China the Greatest Empire in Asia. New York: Algora Publishing, 2013.

Hung, Hing Ming. Li Shi Min, Founding the Tang Dynasty: The Strategies that Made China the Greatest Empire in Asia. New York: Algora Publishing, 2013.

Karetzky, Patricia Eichenbaum. Court Art of the Tang. New York: University Press of America, 1996.

Kenneth Pletcher, The History of China. New York: Britannica Educational Publishing, 2011.

Mau-Tsai, Liu. Çin Kaynaklarına Göre Doğu Göktürkleri, Çeviren Ersel Kayaoğlu, İstanbul: Selenge Yayınları, 2011.

Ming De, Cui 明德崔. Zhongguo Gudai Heqin Shi 中国.古代和亲史 (Çin Eski Evlilik Anlaşmaları Tarihi). Pekin: Renmin Chubanshe人民出版社, 2005.

Ming De, Cui 明德崔. Zhongguo Gudai Heqin Tongshi 中国.古代和亲通史 (Çin Eski Evlilik Anlaşmaları Tarihi). Pekin: Renmin Chubanshe人民出版社, 2007.

Onat, Ayşe. “Eski Orta Asya Kavimlerinin Çin İle Olan İlişkileri Hakkında Kısa Bir İnceleme”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakultesi Dergisi. XV/26 (1992): 63-71.

Pan, Yihong. “Marriage Alliances and Chinese Princesses International Politics From Han Through Tang”. Asia Major 3/10 (1997): 95-131.

Pan, Yihong. “Marriage Alliances and Chinese Princesses International Politics From Han Through Tang”. Asia Major 3/10 (1997): 95-131.

Pan, Yihong. Son of Heaven and Heavenly Qaghan: Sui-Tang China and Its Neighbours. Washington: Studies on East Asia, 1997.

Secrets of Success. New York: Simon & Schuster Audio, 2017.

T. Chin, Tamara. “Defamiliarizing the Foreigner Sima Qian’s Ethnography and Han- Xiongnu Marriage Diplomacy”. Harvard Journal of Asiatic Studies, 70/2 (2010): 311-354.

Taşağıl, Ahmet. Göktürkler I II III. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.

Xiong, Victor Cunrui. Emper or Yang of the Sui Dynasty: His Life, Times and Legacy. Albany: State University of New York Press, 2006.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quán Shì 二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu Juan 194A, Lie Zhuan 144A, Tu Jue Lie Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quán Shì 二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu Juan 194A, Lie Zhuan 144A, Tu Jue Lie Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quán Shì 二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu Juan 194A, Lie Zhuan 144A, Tu Jue Lie Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quán Shì 二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu Juan 194A, Lie Zhuan 144B, Tu Jue Lie Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quán Shì二十四史全释(Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu Juan 67, Lie Zhuan 17, Li Qing Lie Zhua. Shanghai: Hanyu Dacidia Chubanshe汉语大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. Èrshísì Shǐ Quánshì二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Jiu Tang Shu 63, Lie Zhuan 30 Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语大词典出版 社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. ÈrshísìShǐ QuánShì二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Sui Shu Juan 84, Liezhuan 49, Tujue Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语 大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. ÈrshísìShǐ QuánShì二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Sui Shu Juan 84, Liezhuan 49, Tujue Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语 大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Xu, Jia Lu. ÈrshísìShǐ QuánShì二十四史全释 (Açıklamalı Yirmi Dört Tarih) Sui Shu Juan 84, Liezhuan 49, Tujue Zhuan. Shanghai: Hanyu Dacidian Chubanshe汉语 大词典出版社(Çince Sözlük Yayınevi), 2004.

Chinaknowledge. “heqin 和親, interstate alliance by marriage”. Erişim 04.04.2021. http://www.chinaknowledge.de/History/Terms/heqin.html

Cnki.“唐代和亲研究Táng dài héqīn yánjiū (Tang Hanedanlığında Evlilik Araştırması”.Erişim 07.03.2021. http://cdmd.cnki.com.cn/Article/CDMD-10357-1015382546.htm

Wikisource. “資治通鑑/卷190 Zizhi Tongjian/Sayı190”. Erişim 19.02.2022. https://zh.m.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7190

Wikisource. “資治通鑑/卷182 Zizhi Tongjian/Sayı 182”. Erişim 15.02.2022. https://zh.m.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7182

Wikisource. “資治通鑑/卷178 Zizhi Tongjian/Sayı 178”. Erişim 14.02.2022.

https://zh.m.wikisource.org/zh-hant/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7178

Wikisource. “資治通鑑/卷180 Zizhi Tongjian/Sayı 180”. Erişim 15.02.2022.

https://zh.m.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7180

İndir

Yayınlanmış

2024-03-22

Nasıl Atıf Yapılır

Başkan, S. (2024). DÖRT GÖKTÜRK KAĞANI ile EVLENEN YI CHENG PRENSES (义成公主 YI CHENG GONGZHU) ve TÜRK-ÇİN İLİŞKİLERİNDE ROLÜ. Türk Dünyası Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1–12. https://doi.org/10.5281/zenodo.10850423

Sayı

Cilt 3 Sayı 4 (2024): Türk Dünyası Kadın Araştırmaları Dergisi

Bölüm

Makaleler

Lisans

Telif Hakkı (c) 2024 Türk Dünyası Kadın Araştırmaları dergisi

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.